कृतज्ञताले मानसिक स्वास्थ्यमा सुधार

कृतज्ञताले मानसिक स्वास्थ्यमा सुधार हालसालैको एक अध्ययनमा सहभागीहरूलाई उनीहरूको जीवनमा भएका सकारात्मक चीजहरू र उनीहरूले महसुस गरेको प्रभावहरू सूचीबद्ध गर्दै धन्यवाद-पत्र लेख्न भनियो । यसको नतिजाले के देखायो त्यस्ता गतिविधिहरूले मानसिक स्वास्थ्य मात्र प्रदान गर्दैन अवसाद र चिन्ता पनि कम गर्दछ भने कृतज्ञता व्यक्त गर्नाले दैनिक जीवनमा आत्म-सम्मान बढाउनुका साथै सन्तुष्टिको स्तर समेत बढ्छ।

युनिभर्सिटी अफ नर्थ क्यारोलिनाकि मनोवैज्ञानिक सारा अल्गो भन्छिन्– परिचित, साथी वा जीवन साथीप्रति कृतज्ञता देखाउँदा सम्बन्ध बलियो हुन्छ र यसले हामीलाई जोड्न पनि मद्दत गर्छ। अनुसन्धान अनुसार कृतज्ञताप्रति झुकाव हुने मानिसको रक्तचाप बढ्दैन, मुटुको चाल पनि सामान्य रहन्छ । दु:ख कम हुदैन तर हिम्मत बढ्छ । स्टेसी ब्याटनले यसपटक राम्रो वर्ष बिताएकि छैनन्। क्यान्सरका कारण उनले श्रीमान् गुमाइन् । पार्किन्सन रोगका कारण बुबाको निधन भयो । आमालाई पनि क्यान्सर भएको पत्ता लाग्यो । यही समस्याका कारण उनले आफ्नो २६ वर्ष पुरानो घर बेच्नु परेको थियो । यति हुँदाहुँदै पनि स्टेसीले हिम्मत हारिनन् ।

उनले हरेक दिन केही राम्रा पलहरू फेला पारिन अनि तिनलाई कागजमा नोट गरिन … जस्तै आज नयाँ छिमेकीलाई भेट्न वा आमासँग लामो पैदल यात्रा गर्न वा सानो सहयोगका लागि कसैलाई धन्यवाद …..। ब्याटन भन्छिन् – यसले पीडा कम गरेन तर लड्ने साहस बढाएको छ। आपसी सम्बन्धमा पनि सकारात्मक प्रभाव परेको छ । धेरै अध्ययनहरूले यो पनि प्रमाणित गरेका छ कि कृतज्ञताको मनोवृत्तिले भावनात्मक स्वास्थ्य र सम्बन्धमा सकारात्मक प्रभाव पार्न सक्छ। डा. इमोन्स भन्छन्- कृतज्ञता एउटा सकारात्मक भावना हो जुन तपाईले जीवनमा राम्रो छ भनी स्वीकार गर्नुहुन्छ र विश्वास गर्नुहुन्छ कि कसैले वा अदृश्य शक्तिले तपाईलाई यो खोज्न मद्दत गर्यो।

यदि कसैले तपाईंलाई दयालु छ भने तपाईं कृतज्ञ महसुस गर्न सक्नुहुन्छ। कृतज्ञताले दिने र लिनेको भलाइ मात्र होइन, अरूलाई पनि सहयोगी बनाउँछ। दर्शकहरूले दुवैप्रति थप न्यानोपन र आत्मीयता महसुस गर्न सक्छन्। पूर्वी वाशिंगटन विश्वविद्यालयका मनोविज्ञानका प्रोफेसर फिलिप वाटकिन्स भन्छन्- भावना सिक्काको एउटा पाटो हो। यो भावनाको फाइदा लिन कृतज्ञता देखाउनु पनि उत्तिकै महत्त्वपूर्ण छ।

इन्डियाना युनिभर्सिटीका काउन्सिलिङ मनोविज्ञान विशेषज्ञ जोएल वोङ भन्छन् – दिनमा कम्तिमा एक पटक कसैप्रति कृतज्ञता व्यक्त गर्नुपर्छ। यसलाई स्थायी बानी बनाउन यसलाई नियमित बनाउने प्रयास गर्नुहोस्, जस्तै बिहान कम्प्यूटर खोलेर म के का लागि आभारी छु भनेर सोच्ने । उनले भने–यसका लागि लामो पत्र चाहिँदैन । छोटो इमेल वा सन्देशले पनि काम गर्दछ।